Sprawozdanie z MKL Zaburzenia płynności mowy – teoria i praktyka

Balbutologopedia w kraju i za granicą

Międzynarodowa konferencja Zaburzenia płynności mowy – teoria i praktyka

Gościnne mury Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego stały się 12 września 2014 roku miejscem niezwykłego spotkania ludzi zainteresowanych tematyką zaburzeń płynności mowy. Spotkali się ze sobą zarówno logopedzi z różnych polskich ośrodków, jak i specjaliści z Holandii, Irlandii oraz Kanady. Współorganizatorem tego niezwykłego wydarzenia naukowego był Instytut Języka Polskiego UŚ, ale tylko dzięki współpracy z Wydziałem Teologicznym UŚ i Wydziałem Katechetycznym Kurii Metropolitalnej w Katowicach, a także dzięki ogromnemu wsparciu partnerów: Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Logopedycznego i firmy Komlogo, konferencja mogła przybrać tak spektakularną postać. Głównym celem spotkania było zaprezentowanie najnowszych badań związanych z profilaktyką, diagnostyką i terapią osób zmagających się z zaburzeniami płynności mowy.

Konferencję uroczyście otwarli Prorektor ds. Umiędzynarodowienia, Współpracy z Otoczeniem i Promocji dr hab. Mirosław Nakonieczny oraz zastępca Dyrektor Instytutu Języka Polskiego UŚ dr hab. Mirosława Siuciak. W swoim wystąpieniu prorektor dr hab. Mirosław Nakonieczny zaznaczył przede wszystkim konieczność ściślejszej wymiany myśli między badaczami pracującymi w różnych krajach. Przykładem takiego działania, zdaniem prorektora Nakoniecznego, stała się Międzynarodowa konferencja logopedyczna, która jako wydarzenie ważne zyskała patronat honorowy Jego Magnificencji Rektora Uniwersytetu Śląskiego prof. zw. dr. hab. Wiesława Banysia. Dyrektor Mirosława Siuciak przybliżyła natomiast zebranym krótką, acz niezwykle owocną historię funkcjonowania logopedii zarówno w jej aspekcie naukowym (liczne konferencje i seminaria naukowe), jak i o charakterze praktycznym (np. Klub ludzi mówiących płynnie) w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego.

W programie zaplanowano dwie sesje wykładowe oraz jedną warsztatową, dzięki czemu konferencja stała się spełnieniem oczekiwań zarówno praktyków, jak i teoretyków, tych, którzy chcieli słuchać oraz tych, których satysfakcjonowało działanie. Ponadto w przerwach między poszczególnymi częściami, uczestnicy mogli poznać ofertę wydawnictw logopedycznych oraz zobaczyć postery naukowe odwołujące się do szeregu działań związanych ze zjawiskiem niepłynności mówienia.

Pierwszy panel obrad poprowadziła dr Iwona-Michalak Widera, która zapowiedziała m.in. dr hab. prof. UMCS Tomasza Woźniaka z Zakładu Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, który w inaugurującym wykładzie zajął się Terapią osób jąkających się w świetle teorii pochodzenia jąkania. Następnie prof. Marilyn Langevin z Kanady w referacie zatytułowanym Programowanie terapii i osiągane wyniki u jąkających się dzieci z współwystępującymi innymi zaburzeniami scharakteryzowała wybrane modele terapii. Przykładowe formy pracy omówiła na konkretnych przykładach, prezentując studia przypadków. Jej wystąpienie, podobnie jak wszystkie wystąpienia zagranicznych prelegentek, tłumaczyła mgr Katarzyna Gaweł, doktorantka Uniwersytetu Śląskiego. Sesję pierwszą zamykała dr hab. prof. UŚ Danuta Pluta-Wojciechowska, która w swoim wystąpieniu zajęła się kwestią Płynności mówienia u dzieci z zaburzeniami efektoralnymi. Prelegentka omówiła nietypowe zjawiska językowe u dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia. Po jej referacie miała miejsce przerwa podczas której uczestnicy konferencji zobaczyli prezentację zatytułowaną Praktyka logopedyczna w jąkaniu oparta na dowodach przygotowaną przez prof. Henriette W. Langdon, prof. Pei-Tzu Tsai z San Jose State University
w USA i dr Katarzynę Węsierską.

Kolejną część konferencji prowadzoną przez dr hab. prof. UŚ Danutę Plutę-Wojciechowską rozpoczął referat Mies Bezemer ze Stotter Centrum Zeeland. Prelegentka opisała, jak wygląda Interwencja terapeutyczna w jąkaniu w Holandii na podstawie współczesnych teorii logopedycznych w praktyce. Dr Jolanta Góral-Półrola z kolei pozwoliła słuchaczom zastanowić się nad tym, Czy wszystko już było? Następnie zaprezentowała wyniki badań odnoszące się do dość nietypowej i nieznanej jeszcze formy pracy z osobami jąkającymi się – Qigong’u. Dzięki wystąpieniu prelegentki słuchacze mogli dowiedzieć się, jak chińska forma ćwiczeń wpływa na poprawę efektów płynnego mówienia. Ostatni referat sesji drugiej wygłosiła Roisin Ni Maoilearca z Irlandii. Jej wystąpienie zatytułowane Metody terapii jąkania u osób dorosłych opisywało pracę, jaką Roisin wykonuje na co dzień – pracę nad właściwymi postawami wobec jąkania, zmniejszaniem stanów logofobicznych, desensytyzacją.

Po intelektualnej uczcie cieszącej zarówno prelegentów, jak i słuchaczy, nadszedł czas na intelektualny deser – przerwę posterową, podczas której uczestnicy przedsięwzięcia mogli zobaczyć naukowe postery przygotowane przez dr Ewę Gacką, Marilyn Langevin, PhD, dr Katarzynę Węsierską, Martę Węsierską (Sytuacja szkolna dzieci jąkających się – badania porównawcze dzieci polskich i kanadyjskich), dr Agnieszkę Myszkę, dr Agnieszkę Płusajską-Otto, dr Katarzynę Węsierską (Postawy polskich logopedów i ogółu społeczeństwa wobec giełkotu – badania porównawcze), Anę Ritę S. Valente, Luisa M. T. Jesusa, PhD, Margaret Leahy (Narzędzia w diagnostyce jąkania u osób dorosłych – założenia, postęp prac i wstępne wyniki badań), mgra Łukasza Kowalczyka (Nadwrażliwość emocjonalna u dzieci jąkających się), mgr Katarzynę Gaweł (Terapia jąkania u osób dwujęzycznych – dobre praktyki we współpracy z tłumaczem), Martę Węsierską, Kennetha St. Louisa, PhD,dr Agatę Błachnio, dr Anetę Przepiórkę, dr Katarzynę Węsierską (Postawy społeczne wobec jąkania w Polsce. Przegląd badań), dr. Rafała Majznera (Zastosowanie techniki ‘appoggio’ w terapii osób jąkających się), mgr Hannę Szykowską (Związki partnerskie z osobami jąkającymi się w świetle badań własnych), mgr Katarzynę Urbaniak (Rola grup samopomocowych w redukcji logofobii u osób jąkających się i Aspekty psychologiczne w terapii osób jąkających się), mgr Aleksandrę Boroń (Jąkanie u dziecka z wadą wymowy – studium przypadku), dr Katarzynę Węsierską (Zastosowanie modelu ICF w diagnozowaniu jąkania). Ponadto w trakcie przerwy można było wysłuchać prezentacji dr Trudy Stewart pt. Oczyma artysty – terapia jąkania po drugiej stronie lustra.

Dawka kofeiny zawartej w kawie oraz endorfiny krążące we krwi słuchaczy spowodowały, że niemal wszyscy pełni energii pozostali na kolejnej części konferencji podzielonej na dwie sesje panelowe. W pierwszej – prowadzonej przez dr Joannę Przyklenk – wystąpili prof. Marilyn Langevin, która swoją wypowiedź poświęciła Jąkaniu i zjawisku dokuczania i zastraszania, mgr Bogusław Pietrus omawiający Działalność Klubów J jako elementu kompleksowej terapii jąkania oraz mgr Grzegorz Chmielewski charakteryzujący Jakość wybranych czynników psychospołecznych wpływających na skuteczność terapii osób jąkających się.

Sesję drugą prowadzoną przez dr Katarzynę Sujkowską-Sobisz rozpoczęło wystąpienie dr hab. prof. UKSW Elżbiety Osewskiej, która w swoim referacie zatytułowanym Edukacja religijna osoby z zaburzeniami płynności mówienia w świetle „Podstawy programowej katechezy Kościoła katolickiego w Polsce” odwołała się do sytuacji szkolnej osób jąkających się. Wystąpienia sesji drugiej dotyczyły szerokiego zakresu działań związanych z jąkaniem; prelegenci opisywali w niej wyniki własnych badań – dr n. hum. Agnieszka Hamerlińska-Latecka (Wykorzystanie metody rysunku rodziny w ustalaniu przyczyn jąkania), mgr Róża Sobocińska omawiająca Strategie interwencji logopedycznej w grupowej terapii jąkania dla dzieci w wieku od 4,6 do 9 lat, gospodarz konferencji ks. dr Roman Buchta z prezentacją poświęconą ks. Stanisławowi Wilczewskiemu jako prekursorowi polskiej logopedii oraz dr Katarzyna Węsierska (Europejska Kliniczna Specjalizacja Zaburzeń Płynności Mowy – ECSF).

Część posterowa dała uczestnikom możliwość dyskusji – szerokie spektrum zainteresowań zarówno autorów plakatów, jak i uczestników, spowodowało interesującą wymianę myśli. W trakcie przerwy zaprezentowany został także film pt. Jąkanie udostępniony przez Belgijskie Stowarzyszenie Osób Jąkających się.

Ostatnią naukową dawką emocji były warsztaty odbywające się w dwóch sesjach. W pierwszej części, spotkania o charakterze praktycznym prowadzili mgr Bożena Duda, mgr Anna Górka, mgr Ewelina Abramowicz-Pakuła (Zaburzenia płynności mowy w afazji), Zofia Byszewska, Jakub Szczypa, mgr Agata Laszczyńska, mgr Monika Pakura (Jak sprostać wyzwaniom? O identyfikacji własnego jąkania), Mies Bezemer (Luka i jej jąkanie – czy konieczna jest terapia długoterminowa. Studium przypadku), mgr Agnieszka Stasiczek, dr Iwona Gralewicz-Wolny (Rodzic – Logopeda: pięć zasad dobrej relacji).

Druga część warsztatów w równie atrakcyjny sposób podejmowała tematykę niepłynności mowy. Warsztaty przygotowali Roisin Ni Maoilearca (Zastosowanie programu redukcji stresu opartego na świadomości w terapii jąkania), dr Agnieszka Płusajska-Otto (Ćwiczenia z emisji głosu w pracy z osobami jąkającymi się), mgr Monika Dyl, mgr Łucja Skrzypiec, mgr Bogumiła Wilk (Jak skutecznie wspierać dzieci jąkające się w szkole?) oraz mgr Barbara Jeziorczak (Diagnozowanie zaburzeń płynności mowy u dzieci w wieku przedszkolnym).

Każde ze spotkań cieszyło się dużym zainteresowaniem, ponieważ – jak wspominali uczestnicy – jedynie praktyczne podejście podszyte teorią może naprawdę czegoś nauczyć.

Międzynarodowa konferencja pt. Zaburzenia płynności mowy – teoria i praktyka zakończyła się późnym wieczorem. Zmęczenie organizatorów i uczestników było widoczne, jednak nieukrywana była również satysfakcja.

Znakomita współpraca i ogromny wkład pracy wielu osób – członków komitetów organizacyjnego i naukowego, wolontariuszy, przyczyniły się do sukcesu tej konferencji. Entuzjazm i zaangażowanie gości specjalnych, prelegentów i uczestników były dla wszystkich najlepszą nagrodą. Miejmy nadzieję, że nowo przyswojone treści i wyjątkowe wspomnienia będą inspiracją do kolejnego spotkania.

mgr Monika Pakura
Zofia Byszewska

Zdjęcia z konferencji można obejrzeć w Galerii.